''Toplu İşçi Çıkarma'' Nedir?

Ülkemizde özellikle Covid-19 döneminde uygulanan fesih yasağının kalkması ve sonrasında da pandemi sırasında yoğun talep gören online alışveriş, eve teslimat gibi hizmetlere talebin azalması sonucunda, bazı sektörlerde toplu işçi çıkarma konusunun tekrar gündemde olduğu görülmektedir. Bu vesileyle gerek işçilerin gerekse işverenlerin hak kaybına uğramaması adına, toplu işçi çıkarma sürecinde dikkat edilmesi gerekenleri genel hatlarıyla yazımızda derledik.

Toplu işçi çıkarma 4857 sayılı İş Kanunumuzun 29. Maddesinde düzenlenmiştir. İlgili Maddeye göre, yapılan fesihlerin toplu işçi çıkarma sayılabilmesi için;

İlgili iş yerinde çalışan işçi sayısı:

a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,

b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az yüzde on oranında işçinin,

c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin,

İşine 17. madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi gerekmektedir.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta, işçilerin iş akdinin Madde 17 uyarınca sonlandırılması, yani haklı sebeple derhal fesih değil; ekonomik, teknolojik ve benzeri, işyeri veya işin gerekleri sebebiyle yapılan, süreli, bildirimli fesih yapılmasıdır. İşverenin İş Kanunu 25. Md. Uyarınca yapmış olduğu haklı sebeple fesihler, toplu işçi çıkarma kapsamında değerlendirilmez.

İşveren bu madde uyarınca toplu işçi çıkarma gerçekleştireceğinde, bunu en az otuz gün önceden bir yazı ile, işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumuna bildirmek ve bu bildirimde, etkilenecek işçi sayısı ve grupları ile işe son verme işlemlerinin hangi zaman diliminde gerçekleşeceğini belirtmek zorundadır.

Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden otuz gün sonra hüküm doğurur.

İşverence toplu işçi çıkarma sürecinde uyulması gereken yükümlülüklere uyulmadığı takdirde İş Kanununun 100. Maddesi uyarınca işten çıkarılan her bir işçi için idari para cezası ödenmesi öngörülmüştür. Toplu işten çıkarma hükümlerine aykırı davranarak işçi çıkaran işverene, işten çıkarılan her bir işçi için 2023 yılında 3,475 TL idari para cezası verilmektedir.

Bununla birlikte toplu işçi çıkarmalar işçinin işten çıkarken hak ettiği haklarını almasına engel değildir. İş yerinin toplu işçi çıkarma nedeninden bağımsız olarak, işçilerin kıdem tazminatı hakları, ihbar süreleri ya da ihbar tazminatlarını hakkını ve iş akdinden doğan - varsa- fazla mesai alacağı, Ulusal Bayram Genel Tatil Ücreti Alacağı ve diğer hakları kendisine verilmelidir. Dolayısıyla toplu işçi çıkarma halinde de işçi, iş sözleşmesinden doğan haklarına dair yasal zamanaşımı süresinde dava açma hakkına sahiptir.

İşverenin toplu işçi çıkarılmasının kesinleşmesinden itibaren 6 ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istemesi durumunda öncelikle işten çıkardığı işçilerden nitelikleri uygun olanları çağırması gerekmektedir.

Toplu işçi çıkarma söz konusu olduğunda gerek işçinin gerekse işverenin yargı organları önünde doğru temsil edilmesi ve hukuki haklarını bilmesi son derece önemlidir. Dolayısıyla, yargılama sürecinin doğru bir biçimde işlemesi ve tarafların hak kaybına uğramaması adına sürecin bir avukat eşliğinde ilerlemesinde fayda vardır.

İnternet sitemizde yer alan bilgiler Kurşun Hukuk & Danışmanlık tarafından, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu ve Türkiye Barolar Birliği’nin meslek kuralları bağlamında sadece bilgi amaçlı olarak temin edilmektedir. Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Elif Kurşun’a aittir.